کد مطلب:149329 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:145
فصاحت امیرالمؤمنین
موفقیت امیرالمؤمنین در میان مردم، یكی مرهون فصاحت اوست. نهج البلاغه كه از تألیف آن هزار سال می گذرد، یعنی از هنگام به صورت كتاب در آمدنش هزار سال می گذرد و از انشاء خطبه ها حدود هزار و سیصد و پنجاه سال قمری می گذرد، چه در قدیم و چه در زمان معاصر مقام عالی خود را حفظ كرده است. یك وقت استقصا كردم از قدیم و جدید، از همان زمان امیرالمؤمنین تا عصر جدید و امروز، دید همه ی ادبا و فصحای عرب در مقابل كلمات امیرالمؤمنین از نظر فصاحت و بلاغت خضوع دارند.
گفته اند در مصر در سالهای اخیر برای شكیل ارسلان - كه به او «امیر البیان» یعنی امیر سخن می گفتند - جلسه ای تشكیل داده بودند، جلسه ای افتخاری به نام او، به عنوان تقدیر و قدردانی از او. كسی كه رفته بود برای شكیل ارسلان سخن بگوید، مقایسه ای كرده بود میان او و امیرالمؤمنین؛ گفته بود كه این شكیل، امیر بیان و سخن در
عصر ماست آنچنان كه علی بن ابیطالب در زمان خودش امیر سخن بود. وقتی خود شكیل رفت پشت تریبون، در حالی كه ناراحت شده بود گفت: این مزخرفات چیست كه می گویید؟! من را با علی مقایسه می كنید؟! من بند كفش علی هم نمی توانم باشم. بیان من كجا و بیان علی كجا؟!
ما در عصر خودمان می بینیم افرادی با دلهای خیلی صاف و پاك هستند كه وقتی سخنان علی را می شنوند، بی اختیار اشكشان جاری می شود. این از چیست؟ از زیبایی سخن است. در زمان خود امیرالمؤمنین از این نمونه ها زیاد داریم. راجع به خطبه الغرای ایشان كه ظاهرا در صحرا انشاء كرده اند، نوشته اند وقتی سخنان علی تمام شد، تمام مردم همین طور داشتند اشك می ریختند.
مردی است به نام همام؛ از امیرالمؤمنین درخواست كرد كه سیمای پرهیزكاران را برای من توضیح بده،رسم كن. اول حضرت امتناع كردند، دو سه جمله گفتند، گفت: كافی نیست، من می خواهم شما سیمای پرهیزكاران را به طور كامل برای من بیان كنید. علی علیه السلام فی المجلس شروع می كند سیمای متقیان را بیان كردن: متقیان شبشان این جور است، روزشان این جور است، لباس پوشیدنشان این جور است، معاشرتشان این جور است، قرآن خواندنشان این جور است. (من یك وقت شمردم، یكصد و سی وصف در جهل جمله فی المجلس برای متقیان بیان كرده است.) این مرد همین طور كه می شنید التهابش بیشتر می شد؛ یكمرتبه فریاد كشید و مرد، اصلا قالب تهی كرد. امیرالمؤمنین فرمود: «هكذا تصنع المواعظ البالغة بأهلها» [1] سخن اگر رسا و دل اگر قابل باشد، چنین می كند.
گفته اند در مصر در سالهای اخیر برای شكیل ارسلان - كه به او «امیر البیان» یعنی امیر سخن می گفتند - جلسه ای تشكیل داده بودند، جلسه ای افتخاری به نام او، به عنوان تقدیر و قدردانی از او. كسی كه رفته بود برای شكیل ارسلان سخن بگوید، مقایسه ای كرده بود میان او و امیرالمؤمنین؛ گفته بود كه این شكیل، امیر بیان و سخن در
عصر ماست آنچنان كه علی بن ابیطالب در زمان خودش امیر سخن بود. وقتی خود شكیل رفت پشت تریبون، در حالی كه ناراحت شده بود گفت: این مزخرفات چیست كه می گویید؟! من را با علی مقایسه می كنید؟! من بند كفش علی هم نمی توانم باشم. بیان من كجا و بیان علی كجا؟!
ما در عصر خودمان می بینیم افرادی با دلهای خیلی صاف و پاك هستند كه وقتی سخنان علی را می شنوند، بی اختیار اشكشان جاری می شود. این از چیست؟ از زیبایی سخن است. در زمان خود امیرالمؤمنین از این نمونه ها زیاد داریم. راجع به خطبه الغرای ایشان كه ظاهرا در صحرا انشاء كرده اند، نوشته اند وقتی سخنان علی تمام شد، تمام مردم همین طور داشتند اشك می ریختند.
مردی است به نام همام؛ از امیرالمؤمنین درخواست كرد كه سیمای پرهیزكاران را برای من توضیح بده،رسم كن. اول حضرت امتناع كردند، دو سه جمله گفتند، گفت: كافی نیست، من می خواهم شما سیمای پرهیزكاران را به طور كامل برای من بیان كنید. علی علیه السلام فی المجلس شروع می كند سیمای متقیان را بیان كردن: متقیان شبشان این جور است، روزشان این جور است، لباس پوشیدنشان این جور است، معاشرتشان این جور است، قرآن خواندنشان این جور است. (من یك وقت شمردم، یكصد و سی وصف در جهل جمله فی المجلس برای متقیان بیان كرده است.) این مرد همین طور كه می شنید التهابش بیشتر می شد؛ یكمرتبه فریاد كشید و مرد، اصلا قالب تهی كرد. امیرالمؤمنین فرمود: «هكذا تصنع المواعظ البالغة بأهلها» [1] سخن اگر رسا و دل اگر قابل باشد، چنین می كند.
[1] نهج البلاغه فيض الاسلام، خطبه ي 184 معروف به خطبه ي همام (ص 618).